Ka hor tagga xaalufinta dhulka Puntland

Qoraalada Maanta ee akhristayaasha waxaa ka mida:

>Ka hor tagga xaalufinta dhulka Puntland
>Maxay tahay farqiga u dhaxeeya Puntlland iyo Muqdisho
>TAAGEERO IYO BOGAADIN

Ka hor tagga xaalufinta dhulka Puntland

Akhristow,

Kadib markii ay dawladdii Soomaaliyeed burburtay, Soomaaliya waxaa ka dhacay dhibaatooyin fara badan oo jiritaanka Ummadda halis u ah, siiba mustaqbilkooda.Dhibaatooyinkaas waxaa ugu darnaa inuu dhacay dagaalkii Sookeeye,ee la ogyahay khasaarooyinkii faraha badnaa ee uu u geystay shacabka Soomaaliyeed,, sida dil, dhac, fufsi, dad dhulkoodii qolo kale xoog ku qabsatay,sida kuwii laga barakiciyey dalkoodii: tusaale Kismaanyo, Merca, iyo Baraawe iwm.

Caasimadii Soomaaliyeed oo baaba'day, kadib markii Qabiilka Hawiye ahi uu bililiqaystay, oo burburiyey, ayagoo dastuurkii dalka ku tunteen, dawladna garan waayeen si allaale si ay dhisaan, maadaama ay ayagu rideen Siyaad Barrena ay ayagu ka masuul yihiin dagaalkii sokeeye, iyo qarankii burburayba. Sidaas darteedna ay Hawiye keligood ku walaahoobayaan, meeshii mar hore ahaan jirtey Caasimad caalami ah ee qurux badan, haatanse ah dawr.

Isaaq oo qalalaasihii dhacay aawadiis Qarankii Soomaaliyeed kala jaray oo Hawiyeba ka darraaday, lana baxay magacii Isticmaarkii ula baxay ee ahaa Somaliland(Wax lagu qoslo).

Hawiye iyo Iiddoor oo ka masuul ahaa kala go'ii Soomaalida, in markay dalkoodii qarribeen, ay ku dadaaleen siday u qarribi ahaayeen, haddana Dawladda Puntland ee ayadu caadda sare mareysey. Nasiib wanaagse dadkii aqoonta lahaa ee Reer Puntland(Daarood Ismaaciil) ay gaashaanka u daruureen biidhaqaatayaashii Irirku ku adeeganaayey, sida Al-Itixaad, Marya-Calas, Jaamac Cali Jaamac, Cadde Muuse iwm. Iyo waliba dadaansigii Hoggaamiyaha Iiddoorka ee ina Riyaale.

Waxaas oo dhibaato iyo maag ah, markay reer Puntland ka adkaadeen, waxaa nasiib darro ah, in haatan la sheegay inay jiraan wax ka daran oo Ummaddii duullaan hoose ku haya. Waxaasi waa dadka intay dhirta waaweyn gubaan dhuxul ka dhiga si ay u iib geystaan, ayagoon wax ah ka lahayn xoolaha ku nool iyo reer guuraaga noloshoodu ku xiran tahay dhirta nacfigooda. Runtii dhirtu waa waxa ay ku nool yihiin,sanku neefle oo idil, sida in la harsado, la dugsado,miro laga gurto,ama dhulka ay ka ilaaliyaan nabaad guurka, waayo
haddii la dhameeyo dhirta dhulku wuxuu noqon doonaa saxaro lama degaan ah ee aan lagu noolaan karin. Sidaas darteed waxaan oran karaa geedku nin boqollow ah ayuu la mag yahay, ama ka qaalisan yahay, mar haddii nolosheennuba ku xiran tahay, waxaa kale oo culumada saaynisku sheegeen in dhirtu roobka u soo jiidato sida bir danabtu biraha u soo jiidato, sidaas awgeedna aan dhirta sina looga maarmin, haddii aan dhulka samada looga haajirayn.

Hadaba dhibaatadaas waxaa lagu xaalufiyey Jubbooyinka, haatanna waxaa halis ku jira dhirtii Sool, Sanaag, Hawd, Mudug(dhoodida), iyo Ciid, waayo waxaan Nugaal valley websitekeeda ka akhriyey in Sool lagu qabtay niman dhir gubay oo Alle mahadi ka gaartee ay haatan hayaan Daraawiishtu.

Waxaan ku soo gebagabaynahayaa waxaa Reer Puntland waajib ku ah inay ka hor taggaan dhirta gubideeda, qofkii lagu helana in xabsi dheer lagu xukumo, si ciqaab kulul mariyo, waayo ummadda mustaqbilkooda ayuu la dagaallamay, cadowna waxba kama duwana. Arrintaasi waxay ku hirgeli kartaa in madaxda,Culumada, ardayda, duqowda, iyo daraawiishtuba ay dhamaan xil iska saaraan oo u guntadaan hadda kadib sidii loo ilaalin lahaa dhirteenna qaaliga ah ee lagu dhaqan yahay, ayadoo ay habboontahay in dhulka laga qoro
askar gaar ah,oo ilaalisa, dhuxushana in la mamnuuco in laga gadato dambiilayaasha dhirta guba, si loogu guulaysto badbaadinta carrada iyo dhirteeda ay huwan tahay. Haddii ogaada in waa dambe loo darsan doono dhirtii la gubay, asaan beddelkeedii la beerin.

Waa Billaahi Tawfiiq.
Aden Dirie Ali
dirieadam@hotmail.com

Maxay tahay farqiga u dhaxeeya Puntlland iyo Muqdisho

-Maxay tahay Farqiga U dhexeeya Puntlland iyo Muqdisho.?
-Maxay Muqdishi u yeelan wayday maamul midaysan. ?
-Maxaa loo arki waayay Codka Nabadoonada Hawiye ee ku nool Muqdisho .?

A) Waxaan filayaa qof walba oo caqli leh ama 2 daqiiqadood maskaxdiisa ka shaqaysiiya ama u fiirsada farqiga u dhexeeya muqdisho iyo puntlland wuu garan karaa, puntlland waa gobollo ay dagan yihiin dad inta badan isku hayba ama ka soo jeeda beel qura, lehna xadaarad aad u fog , waligoodna talin jiray yaqaanana waxuu yahay bur burku kuna fakara mar waliba nabada iyo horumarka dadkooda iyo dalkooda aanan runtii ku tilmaami karo in ay yihiin wadaniyiin meel fog wax ka fiiriya, leh Odayaal nabadoono ah oo runtii dadku aad uga danbeeyaan ama ay u arkaan Caaqiliin aan la badali karin.

B) Muqdisho waa magaalo ay dagan yihiin Beelaha Hawiye si gooni ahse loogu tilmaamo beesha Abgaal oo dadka soomaaliyeed ay ku tilmaami jireen in ay aad ugu wanaagsan yihiin Xaga darisnimada laakiin dagaalada sokeeye ayaa badalay dhaqama badan oo lagu yaqaanay soomaalida gabi ahaanba gaar ahaan Abgaalka, Muqdisho waxaa ka dhacay dagaalo sokeeye oo lagu laayay dad maxaysata ah, ama maato aan dagaal shaqo ku lahayn oo runtii beelaha daaroood oo idil ay wada tirsanayaan walina aan cid ka wada hadashay ama iswaydiisay aysan jirin kuse jirto xisaabta in mar laga wada xaajoon doono, dad badan oo u dhashay beelaha daaroodka ayaa wali guryahoodii waxaa si xooga u dagan beelaha hawiye iyagoo u arka in ay tahay wax iska caadi ah in xoolaha daaroodka la dhaco ama ay banaan tahay dhaca xoolaha daarood. Muqdisho daarood kuma soo duulin waxa ku dagaalamayana waa hawiye oo kaliya oo isku haysta anaa xaaafadaan ka taliya iyo anaa xaafadaan ka taliya waxaanan filayaa in ay ugu wacan tahay xaga xadaarada oo haday ogaan lahaayeen waxa nabadu tahay ama micnaha uu ku fadhiyo qofka bini aadamku nin walba xabad ma qaateen kumana fakareen dhac xoola uu san lahayn iyo afduub dad maata ah oo laga yaabo in uu qabiil ahaan dadka u xigo,waxaan filayaa waxa ka dhaca maalin walba muqdisho in aysan aduunka oo dhan ka dhicin taasna waxay sharaf daro u tahay soomaali oo idil, Muqdisho waa magaalo ka mida magaalooyinka soomaaliya wax ay dheertahayna majirto marbay Caasumad ahaan jirtay hadase waxaa sheegtay Qabiil oo ma, aha meel dadka ka dhaxaysa , magacna kuma laha Bulshada soomaaliyeed. oo dhan oo nin mar dambe dagaya ama xoolihiisa gaysanaya ma jiro hadii dambiyada loohaysto muqdisho ay ka bad baado ayay nasiib leedahay.

Muqdisho waxay u yeelan wayday maamul midaysan waa iyagoo nabada iyo horumarku uu uga muhiimsan yahay danaha shakhsiga oo sidii nin waliba uu dhaqaale ku samaysan lahaa ama uu u samaysan lahaa ciidamo isaga ka amar qaato uu ku fakaraayo, waa magaalo maalin walba soo baxayo hogaamiye hor leh oo aan cidina la hadli karin, aan aaminsanayna Nabadoon iyo oday dhaqameed toona waa magaalo lagu xisaabtamo yaa Hub badan, yaa ciidan badan iyo ninkii xoog leh ayaa reerka u haraya inta qofku ku fakaraayo yaan lagaa badin adiga ,oo hadaysan dan iigu jirin aniga wax kala soconaya ma laha , aad bay u fogaanaysaa in la helo maamul midaysan iyo horumarba.

Runtii waxaan filayaa in ay dadaalayaan maalin walbana ay isku da'yayaan in ay xakameeyaan dagaalada ka qarxa Muqdisho laakiin yaa wax ka dhagaysanaya weeye su'aashu. Nabadoonada laftigooda ayaan midaysnayn qaarkoodna aan daacad ka ahayn nabad ka dhalinta Muqdisho iyo Soomaaliyaba , soomaalidu waxay wax ka tirsanayso badankood ama Qabaailka Darood dhamaantoodba waa Beesha Hawiye oo cid waliba ay ogtahay Danbiyadii ay ka galeen , wali lama hayo Hal nin oo ka hadlay oo odaya ama nabadoona ama isku dayay beelaha daarood odayaashooda in uu kala xaajoodo dhaqan ahaan , muslini,soomaalinimo, maxaa yeelay wuxuusan damaanad ka qaadi karin Beesha uu ka soo jeedo ee Hawiye.

Afhayeenka Beesha cumar maxamuud ee Magaalada manchester/uk
(Xuseen Maxamad xuubsireed).
From: Mohamedmohamoud0@aol.com

Asalaamu caleekum md.Madaxweene,salaan ka bacdi waxaan kugu bogaadinayaa.Hawlaha muhiimka ah aad ka qabatay ama ka hirgalaysay puntland,taasoo ugu horrayso. Sugitaanka nabadgelyada waxaan ognahay puntland inaytahay meesha ugu xasiloon soomaaliya.Taas oo markhaati u tahay,In puntland ay hoy u tahay soomaali oo dhan, aad ku arkaysid dad kala yimid.

Mudisho,baydhabo,hargaysa,kismaanyo.Dadkaas waxaa ku adkaatay meelkale oo ay ku aaminan naftooda iyo hantidooda.Taas oo sharaf iyo guul u ah adiga iyo dadweenaha puntland. Waxaan kugu taageersanahay sida muqadisnimada puntland aad u ilaalisid oo marar badan laysku dayay in dhaawac iyo dhibaato loogaysto. Khatarta nocaasna weli may dhamaan sababtoo ah cadow farabadan oo dibada iyo gudaha jooga ayaa isku dayaya inay dib u dhigaan nabadgelyada iyo horomarka puntland, laakiin taas uma suurtbayso sababtoo ah hogaanka iyo dadweenaha puntland way ka digtoonyihiin hagardaamooyinka laladoonayo.

Md.madaxweene markaan dib u fiiriyay wixii ka horayay sanadkii(1990) waxay ahyd puntland meesha ugu liidata gobolada soomaaliya ayadoon helin wax horomar ah. Markaan fiirayay Wixii ka dambeeyay sanadkii(1998)nabada iyo horomarka ay gaartay puntland
waxaana kuu cadeenaya iyadoo noqotay hooyadii nabada iyo iftiinkii soomaaliya,maantana ay tahay kuwa ugu horreeya ama lahiigsanayo. Waxay ku heshay nabada puntland sidtan. hogaanka puntland oo heegan ugu jira har iyo habeen magaca iyo jiritanka puntland inay ilaaliyaan.

Hadaan wax yar oo tusaale ah soo qaato anigoo yar waxaan maqlijiray boowe bari laga raysay oo waxaa lahelay biriis caano leh iyo baasto suugeleh. Hadana waxaan maqlaa boowe bari looraysay waxaa lahelay nabad iyo bash bash, sidoo kale waxaan arki
jiray kuwo leh gaalkacyo waa meel ay joogaan dad waalan oo ku dilaya.Hadaba dadkii saaslahaa oo joogay xamar intay soo fariistaan baararka galabtii wax ka sheegijiray goboladan, wuxuu ilaahay qadaray in maanta ay noqdaan meesha soomaliya ugu nabad iyo horomar
badan. Hadaba md.madaxweene ugu dambayntii anigu kuguma taageersani runtii qabiil sababtoo ah hadaan qabiil kugu taageero beritana midkale baan qabiil ku taageeraya. Waxaan kugu taageersanahay oo ugu wayn mooqifkaad aaminsantahay oo ah muqadisnimada ama jiritaanka puntland sida aad ugu adagtahay, iyadoo cadahay cadowga puntland ay rabaan inay geeyaan suuqa
xaraasha jiritaanka puntland oo ay beeciyaan sida xoolaha, cadowga iibinaya waa kuwo ka dhashay puntland. kuwa aan ka dhalan markay wax qaadiwaayeen ayay ku fakareen inay adeegsadan kuwa u dhashay.

Md.madaxweene markaan dib u fiiriyay waxa lagu hayo hogaanka puntland iyo dadweenaha oo cadowgu meelkasta lataaganyahay, ayagoo isku qarinaya boor oo leh madaxweenuhu waa xukun jecelyahay oo umadu isku diraya marabo inuu wax u qabto puntland. Laakiin uma muuqato inay dadweenaha puntland ay kala yaqaanaan maalinta iyo habeenka midakale uma muuqato in uu hogaanku
haysto wax cad oo ah nabada iyo horomarka uu sameeyay . Midda kale may oga in uu dadweenuhu arko labada jid oo kala ah.
1-hogaanka puntland oo leh waxaan diidanahay in jiritaanka puntlan ay hoostagto dhurwaagii cunayay shalay.
2-cadowguna wuxuu raba inuu yiraahdo war waxaan xaraashaya puntland.

Hadaba md.madaxweene gababdii waxaan ku leeyahay sidaad u dhoorisid muqadisnimada puntland inaad ka daalin har iyo habeen, anigoo og kuwo badan oo reer puntland ah ay lataagan yihiin ama meelaha wax kusoo qora aflagaadada maamulka iyo hogaankiisa, sidoo kale waxay aflagaadeeyan ciidamada puntland oo looyaqaan daraawiishta, laakiin anigu ugu daray magac kale oo ah
ka hortaga dadka bahaloobay,hadaba cadowga jabkiisu waa adigoo ka daalin waardiyaha aad ka haysid muqadinimada puntland.

Anigoo arkay inaad u leedahay karti aad ubabac dhigi kartit dhurwaaga soo qaylinaya,midakale waxaa ii cadaaday inaad ku jirtid waqtigii uu ku jiray sayidka waqtigaas isagoo ladagaalamaya gaalada oo difaacaya jiritaanka soomalida ayay kuwo soomaaliya ka
darnaadeen gaaladii, markaa waxaa iskugu darmaday laba cadow oo kala ah gaalo iyo qaar ah dadkuu ka dhashay hadaba markaasuu gabyay.Gabaygaas oo maantana adiga ku khuseeya wuxuuna yiri.
(AABOW WAXAAN AHAY NIN GOB AH OO GUNI RIFAYSAAYE)

Sababtoo ah wuxuu ka dagaalamayay in gaalo lahoos tago adigun waxaad ka dagaalamaysaa in puntland ay hoos tagto markale dhurwaagii.....


	[2003/March/_includes/slogan.htm]

Copyright © Mudug Online 2001