Aragti

Qoraalada Maanta ee akhristayaasha waxaa ka mida:

>Fariin ku socoto Aqoonyahanka ,Culumaa'udiinka, Ganaacsatada....
>KU:Dadweeynaha reer puntland gudaha iyo dibadda.
>Somaliland ma wax jiraa mise

Fariin ku socoto Aqoonyahanka ,Culumaa'udiinka, Ganaacsatada,Oday dhaqmeedka, Siyaasiyiinta, Dhalinyarada iyo Hogaaamiyayaasha Maleeshiyaadka Beesha Mudulood.

Carab miyaa colaada u sahlanaa marki ay iyaga arrin isku maandhaafaan, miyaynan u muuqan boobka uu la dul joogo mid kale oo walaalkood ah balsa iyaga aan wax ku dhaamin kala qeybsanaan,isboob,dil iyo dhac dhexdooda ah ,colaadinta ehelkiisa iyo horjoogsiga danaha guud ee ummadda Soomaaliyeed iyo danahooda gaarka ah oo aan ka baxsanayn danta guud ,Soomaalida waxay tiraahdaa kaa bartay ayaa kaa badshay , ma xumo ,cilmi, khayr iyo wanaag ha la kala barto laakin beesha Mudulood wuxaay ka baratay beesha korsaarka ku ah shar ku nool ,boobka ninka dad kuu xigo,banaysashada dilida walaalkaa xaq la'aan,tartan u gelida madaxnimo aadan miisaankeeda lahayn , u dhega nuglaanta kan ku colaadinayo kuna doodayo maamulka deegaankaaga in uu wax ka leeyahay amaba dhinaca kale marki aan u dhigno meel ummadda oo dhan ka dhexayso marki loo fiirsho caasumad ahaan waa magaalada Muqdisho.

Cadow bidixeey ayaa waxaa yiri iyada oo loo fadhiyo shir oday keen ah ee ka dhacay Degmada Caddow Uul Agoost1998 xalna loogu raadinayay khilaafaad ba'an ee ka dhex jiray beesha Mudulood waagaa siduu haddaba uga jiro mid kaa kasii foolxuma badan iyo maamul la'aan iyo amni xumo ku fiday degaanada loo yqaan beesha Mudulood "dhiil saab la'aanahaa nin dhaansahaa / ninna dhulkiisiyow dhumihaa", dhihida shiribkaas oo ah hadal la isku afgartay fadhigaas iyo haddalada kale ee gogashaas la isku dhaafsaday waxaa ka soo baxay ku dhawaaqida maxkamad islaami ah oo hoos timaado maamulki Cali mahdi madaxda ka ahaa jiray , waxaana maxkamadaas madax looga dhigay Shiikh Sharif Shiikh Muxidiin , waxaana gudoomiyaha fulinta ee maxkamdda loo magacaabay Shiikh Cali Dheere laakin nasiib darro waa wada ogtihiin burburinta guulihi ay soo hoysay maxkamadaas in loo adeegsaday madaxdeedi gaar ahaan iyo guud ahaan hogaamiyayaasha Mudulood oo aan u kala harsanayn baa'biinteedi iyo ku tumashada xuquuqda taageerayashooda.

Waqtigan xaadirka ah dhuminta Diinka aan ku abtirsano , dhulka iyo asalka laga soo jeedo ma ahan mid u gaar ah oo kaliya beesha Mudulood ee waa mid wada saamayso ummadda Soomaaliyeed inteeda badan oo iyada tartarn ugu wada jirto u adeegida danahooda ka hor danaha dowladdo deris nala ah iyo kuwa naga fogba balsa dana gaar ah ku leh geeska afrika ,waxaa iydana xaqiiqo aan laga tilaabi Karin ah in dibaatada aan dhamaadka lahayn ee ka jirto magaalada Muqdisho culays weyn ku hayso xal u helidda magaaladaas gaar ahaan iyo guud ahaan deegaanada Soomaalida oo ay ku fiday colaada iyo ishayshada dad ehel wada ah, haddaba Su'aasha waxaay tahay sidee qoona loo xagtaa ilkana ku nabad galaan oo ah sidee muqdisho xal loogu helaa Soomaalina ku nabad gashaa.

Waxaa jirto fikrada isa soo tarayo oo qabo in nabad Soomaali ku degto ay ku imaan karto xal u helida dhibatada iyo colaada ka taagan magaalada Muqdisho iyo agagaarkeeda ,magaalada Muqdisho xalkeedana wuxuu ku jiraa laba arrimood mid .

1)Midda hore waxaay tahay in qolooyinka sheeganayo in ay xoog ku haystaan magaalada ay gartaan in ay Muqdisho leedahay taariikh soo jireen ah lana yaqaan yaa maamulkeeda xaq u leh sharci ahaan iyo in arinta ku haboon tahay marida wadada taa lagu gaari karo oo ah wada hadal iyo taabashada baahida loo qabo nabad lagu wada noolaado in ay dan ugu wada jirto kuwa sheeganayo in ay xoog ku joogaan Muqdisho,kuwa deegaanka Banaadir ka soo jeedo asal ahaan iyo soomaali guud ahaan taana ma filayo in ay imaanayso laba sabab awgood waayo
A) nin haddii uu dulmi ku xoogaysto ,boobna ku maaleysto, una aynan muuqan cid yac iska dhihi karto waa adagtahay in uu naftiisa u sheega wada hadal ayaa wanaag lagu gaari karaa ilayn waa nin shaydaan la taliya u yahay .

B)sababta labaad waxaay tahay hogaamiyayaasha sheeganayo in ay xoog ku joogaan magaalada Muqisho oo maamulki ay ku midaysnaayeen kala daatay keedib marki ay ku hungoobeen weerarki ay ku damceen 17/11/1991 in ay ku qabsadaan magaalada Muqdisho iyo Soomaali inteeda kale taasna ay keentay in ay weli ku taagnaato fikradi qabsashada Magaalada Muqdisho iyaga oo haddana ku kala tagay in ay ku midoobaan maamul kaliya General Caydiidna kaga tegay wadada dhexdeeda isaga oo aan meel ku simin hamigoodi, sidaa darteed way adagtahay hogaamiyayaashaan abuurmay genanki keddib iyo kuwi sababay daciifinta hogaanki generaalka in ay ku heshiiyaan in loo noqdo caqliga iyo wada hadal lala kalo beelihi ay dagaalka ku qaadeen si ay u qabsadaan deegaankooda si nabad loogu soo dabaalo Mar kale magaalada Muqdisho.

2)midda labaad waa mid aad muhim u ah lagana rabo in ay ka timaado aqoonyahanka, indheergaradka iyo ganacsatada beesha Mudulood oo iska ka kaashato sidi ay gogol ugu dhigi lahaayeen beeshooda ,waana mid nabad lagu nasto ku soo dabaali karto Muqdisho iyo agagaarkeeda, Soomaalina u horseedi karto nabad iyo dowlad midnimo ee caddalad ugu adeegto ummadda Soomaaliyeed taana waxaay ku imaan kartaa in beesha Mudulood oo ku dhan oday keen, hogaamiyayaal dhaqan ,culumaa'udiin , siyaasiyiin ,ganaacsatada,dhalinyarada,hogaamiyayaal maleeshiyo iyo nin walbo oo beesha ah laguna tirinayo in uu gacan geysan karo arimaha murugsan ee beesha Mudulood googol kale loogu dhigo Cadow Uul ama meel kale ee u dhiganto kana fog magaalada muqdisho ,gogashaasna waa in lagu falaanqeeyo dhibaatada kala gaartay beesha gudaheeda ,dhibaatooyinka ay ku haayaan beelaha doolka ku yimid deegaanada loo yaqaan iyo kuwa deriska la ahba ,waana in ay gogashaas ka soo baxaan qaraaradan hoos ku xusan oo sal u noqon karo maamul soo afjaro maamul la'aan ku raagtay deegaanadooda iyo colaado joogta ka noqoday beesha dhaxdeeda.

1)in si kama danbayn ah loo soo afjaro colaada beesha dhaxdeeda ka jirto lana asaaso guddi gaar ah ee u xilsaaran ilaalinta heshiisyada lala kala saxiixdo iyo ka hortaga dhibaata kasto oo keeni karto gacan ka hadal .

2 Asaaska nidaam siyaasadeed oo leh dastuur,hogaamiye iyo tiirarka fadhi u ah maamul hoose ee u gaar ah deegaanada beesha Mudulood iyada oo aan laga tegayn wada tashiyo lala yeesho beelaha kale ee la degan taana waa in loo kaashtaa dadka ku takhasusay arrimahaas.

3)Magacaabida guddi gaar ah ee wada hadal la galo beelaha kale ee colaada kala dhaxeyso amaba gacan ku leh dhibaatooyinka ka jiro deeganada beesha oo ay ku jirto magaalada Muqdisho ,guddigaana waa in ay awood u leeyihiin soo jeedinta jihad loo dhan yahay oo lala galo haddii ay dhinacyada kale ku gacan seyraan in wada hadal lagu dhameeyo kala danbeyn la'aanta ka jirto magaalada Muqdisho iyo agagaarkeeda .
4) Waa in dib loo habeeyo dowrka oday dhaqmeedka iyo kaalinta uu ku leeyahay maamulka hoose ee deegaanada beesha Mudulood

5) Waa in la magacaabo guddi u xilsaaran wargalinta soomaalida inteeda kale go'aanada lagu gaaray gogaashaas iyo in aynan go'aanadan ahayn kuwa wax u dhimayo midnimada ummadda Soomaaliyeed iyo dalkeedaba.

Ugu danbeyn waxaa hubaal ah haddii ay beesha mudulood la yimaadaan firfircooni dheeraad ah iyo garashada in ay dowr weyn ku leeyihiin dhibaatada Soomaliweyn dul taalo mudda dheer iyo in iyaga haddii ay xal u helaan deegaan ay beeshooda ku badan tahay dad ahaan iyo dhaqaalo ahaan Soomaalina caasumad u ah ay soomaali u horseedi karaan nabad waarto ee ummadda Soomaaliyeed mar kale ku degto.

Abdallah Moallem Mahamud
Moallem10@hotmail.com

KU.Dadweenaha reer puntland gudaha iyo dibadda.

Asalaamu caleekum.Dadweenaha sharafta badan aa reer puntland.Salaan ka bacdi walaalayaal waxan rabaa inaan ka hadlo dhor arimood. Hdaba waxaa jira dad caadaystay inay ka shaqeeyaan dhibaatada puntland. Kuna fakara har iyo habeen inay qoraan sidii ay uga dhexridilahayen nabad la'aan iyo inay bur burto puntland.Iyagoo ku farxa ama ku raaxaysta dhibaatada puntland kana shaqeeya shar iyo wax ilaahay laga nabadgalo.

Waxayna ushaqeeyaan cadowga puntland oo ah (CARTA). Waana kuwa ugu afdheer oo wax u qora cadowga kana
dheereeyay kuwa xamar.Waxaa lawareestay ninka ku caan baxay been ka sheegida puntland.Xasan bariise BBC.
Waxaana lawiidiiyay sababta uuga sheego beenta puntland.Wuxuuna yiri inta aniga ilayaabaysaa kuwa igadheereeya ma'aragtaan kuwa aad u taqaaniin. (puntlandpost)oo dawladda carto ama xamar loogayaqaan. ....(puntlandpost/usc.) Hadaba walaalayalow hadaan udhaadhaco ulajeedadii ahay. Ninka kugu dhufta waranka waxaa ka daran kan kugu gil gila.

Waxaan uga danleeyahay usc. Waxaa nooga daran doqonta nala dhalatay.Horaybaa hadal looyiri.Doqon nabi muuse
ayaa habaaray. Dadweenow arka waxay qoren maanta oo taariikhdu tahay 11/03/003.Waxaan caruurtu ku fakarin laakiin ay ku fakaraan dad jiran.Anigoo hadalka nigu daalin waxay yiraahden.Gudoomiyaha gobolka mudug ayaa masaafuriyay
odayaasha ama nabadoonada beesha cali saleeman.waxay siiraaciyeen oo ugu daran waa inuu gudoomiyaha gobolka bari. Mudane.Xaaji bakiin uu musaafuriyaa beesha cumar maxamud oo ka aar goosta kan mudug.

Ma'ka hadlaan dhanka wanaagu kujiro oo yiraahdan gudoomiyaha mudug waa khalad inuu odayaasha yiraahdo
kabaxa oo dhaliil u soo jeediyaan gudoomiyahaha. Intaya
ku fakarayaan isku dir iyo ka aarso.

KU.puntlandaay caruutaadii qaar ka mid ah waxay noqdeen. Shibir maalin tabqaaday oo buulkii habartiis
gubay ama hoygiisii gubay.Soomaalidu markay arkaa doqontooda xumaan samaysay waxay yiraahdan kugu dhimay
oo kaa dhimayay ama waxaa layiri wiil soor kaa qaaday iyo mid seef kaa qaaday waxaa laga samraa kan seeftu
qaaday oo dhintay. Kan soorta waa soo daaganyahay subax walba.puntlanaay hanqaraarac lug uma dhutiyo.

Hadaan hadal yar ka iraahdo saarida odayaasha gudoomiyaha mudug waa ku khaldanyahay inuu yiraahdo ha
ka baxeen gobolka.Wuu oron karaa hajoojiyen shirka haday wax u dhimayo sharciga uyaala puntland. laakiin
ma'oronkoro ha kabexeen sabab too ah waa dad ushashay gobalka kamana xigo mana aha dad shisheeye ah.

Gudoomiyuhu hakala saaro qofka ku xad gudba sharicaga uyaala puntland iyo dhalashada.Shanat gobol iyo
degmada dadka udhashay way u simanyihiin.Qofkii dambi kala maxkamad waa lasoo hordaagikaraa laakiin ka bax
waa khalad. Sharciga uyaala puntland waa arin ka baxsan oo bur bur keenigara.

Hadda ka hor waxaan BBC.Kadhagaystay jama cali jama oo leh cabdulaahi yusuf haka boxo qardho hana aado meeshu u dhahsay oo ah gaalkacyo.Aniga aragtidayda ama sharciga puntland u dhigan markaan akhriyay waa ku
khaldanyahay jama. Abdulaahina ma'orankaro jama ha ka boxo gaalkacyo sababtoo ah waxaa qabanaya labadaba
sharciga ah. Inay ka noqdaan madaxweene oo micnuhu yahay hadaad u dhalan sidee baad ku xukumi kartaa.

Hadaba halaga fiirsado. Qodabka ah halaga boxo gobolka ama magaalada siidii dad shisheeya ah. Waad
diidikartaa figratuu wato walaalkaa. laakin kama xigtid dhulka isna kaama xigo waa loosimanyahay allpuntland.

NB:-AKHRISTOW DADKA U DHASHAY SSH WAXAY WAAX KA YIHIIN OO WAX KA DHISTEEN
1998 PUNTLAND EE TAA OGAADA :-

Tan iyo markii ay burburtay maamulkii dhexe Soomalia 1991, waxaa somalia ka samaysmay maamulo yaryar oo aanay adduunweynuhu ictiraafsanayn. Waxaa ka mid ah maamulka Somali-land isku magacaabay oo la aasaasay bishii May 18keedii 1991. Waxa uu ahaa mid ay u ololaynayeen hal qoys oo wax ka dega dhulkii la isku odhan jiray British Somali-land xorriyadda ka hor. Magacaasina waxa uu ahaa magacii jiri jirey 60kii ka hor . Haddaba waxaa isweydiin mudan Somali-landan aynu maqlayno maanta yaa dhidibada u taagay, Beelaha SSHna maxay ku lahaayeen dhisideedii? Waxaa magacan ku dhawaaqay beelaha dega Gobolada Waqooyi Galbeed iyo Togdheer oo arrinkoodu u eg yahay siyaasad salaq leh oo sabaynaysay hubsiimo la aan ama lugta ku haysa cuqdad ay ka qaadeen Somaalida maamulkeedii ugu danbeeyey. Waxayna adeegsadeen aragti cunsuriyeysan oo aan raad ku lahayn taariikhda deegaankii een hore loo odhan jirey Britishsomaliland, ta siyaasadeed way qasantay iyo ta soomaliyeedna wa ka fool xumaatay. Waxa aragtidan ay ku dhaqmayaan ahayd mid ah: " Anaga ayaa soo diyaariney, matalaynana, daawanayana meel kasta oo aan aduunka ka joognana una qaylinayna , Dastuurkana anaga ayaa u codeeynay anaga oo aan u eegin da'da Teesaraha,
isla markaana uu midkaayaba shan jeer ku noqnoqonayo." . Tanina waxa ay ka mid tahay aragtiyaha siyaasadeed ee khaldan ee lagu aasaasay Somali-landan
maanta. .....................

Horta marka ugu horeysa ma jiraa wax labada beelood ee wada dega Waqooyiga Soomaliya ay isla meel dhigeen ka dib burburkii Soomaliweyn? Jawaabtu Waa maya. Talo waxaanu ku soo jeedin lahayn sidan haddii la rabo in la wada
hadlo:

1. Waa in wax walba laga soo bilaabaa meel la isla ogol yahay oo macquula si loo nooleeyo mabdaii degaanka ee burburay 1982, waayo waxyaalo aan la isku raacsanayn ayaa jira sida ku dhawaaqida Somali-land, Calanka, Distoorka, iyo Lacagta. Intuba waa wax dad jibaysani sameeyeen.
2. Waa in la raacaa qaabkii reer Waqooyigu waxa u wada qaybsan jiray, isla markaana la tamadiyaa reer Waqooyinimada ee aan la buunbuunin Somali-landnimada.Waa in warbaahinta laga ilaaliyaa waxyaalaha bulshooyinka
dega waqooyiga kala fogaynaya hadday noqon lahayd waxa wargeysyada lagu qoro iwm.
3. Sidoo kale waa in la joojiyaa waxyaalaha dadka soo xasuusinaya dhacdooyinkii murugada lahaa ee ay ka midka yihiin diyaaradda taallada laga taagay ama dad meelo lagu sawiro(Waa taallo hargeysa laga dhisay oo lagu xasuusanayo diyaaradihii Hargeysa lagu weeraray iyo niman ka mid ah SNM sawiradoodii). Sababtoo ah dadka degaanka ssh kala meydaan tashan hawshaad kula jirteen xukumadii markaa jirtey iyaguba mucaarad badan bay lahaayeen lamaydaan midoobin mucaaradkoodii sidaa darteed may ahayn wax loo wada dhan yahay.
4. Qodobada kor ku qoran waa in la meelmariyaa ka hor inta aan la isku soo hor fadhiisan wax kasta oo kale, waayo arrimahani waa waxyaalaha caqabadda ku ah inay si fiican isu dhexgalaan labada beelood ee degaan wadaaga. waa in
wixii ku kala maqan sida dhulka la isu sheeganayo la isu cesho. wixii ka danbeeyey burburkii. Intaas oo arimood waa xaqaaiqa ka jira meesha loogu yeedhi jirey somali land 60 kii ka hor. Hadaba cidii danaysaa S/L- tii arimahooda waa inay saxaan inta khalad ee ku jira dhulkaa asal ahaan loogu yeedhijirey s/l hadii kale waa inay sidaa ugu jirtaa meel ka lulashada ileen dadku iskuma raacsanee.


	[2003/March/_includes/slogan.htm]

Copyright © Mudug Online 2001