DKMG ah, ahna Federaalka ee Somaliya

Aragtida Akhristayaasha Maanta:

ÞDKMG ah, ahna Federaalka ee Somaliya
ÞAllow Ur ubixi

DKMG ah, ahna Federaalka ee Somaliya

1992dii ayey UNka ku talisay in Somaliya loo dhiso dawlad federaal ah lehna 4 ama 5 maamul gobol oo ku dhisan in ay israacdo inta israbta.

Habkaan federaalka ah ayaa waxaa ku dhaqma wadamo badan oo ay ka mid yihiin Jarmalka, Mareykanka, Hindiya iyadoo waliba Talyaaniguna rabaan in ay u wareegaan habkaan federaalka ah.

Dhanka geeska afrikana waxaa ku dhaqma wadanka aanu deriska nahay ee Itoobiya balse dastuurkeedu kaga la mid aheyn kuwa aan soo sheegay oo ay qawmiyad walba ay xor u tahay in ay gooni isu taagi karto marka ay doonto.

Isbedelkaasna wuxuu yimid markii la riday kaligii taliyihii hore ee Mengistu oo cadaabta ku hayey Somalida halkaas ku dhaqan, kuwaas oo maanta heysta xuquuq badan oo waagii hore mustaxiil aheyd in ay helaan sida afka somaliga oo iskuulada lagu dhigto, xafiisyada oo looga shaqeeyo iyo waxyaabo la mid ah kana mid tahay astaanta calanka Somaliya oo iyagu astaan
u ah inkastoo waxyaabo badanna ay ku waayeen jahawareerka siyaasadda Somalida ee qabyaaladda ku dhisan iyo dawlad la'aanta Somaliya ka taagan.

Habkaan federaalka ahna wuxuu heli doonaa taageerada Somalida oo dhan marka laga reebo kuwo tiro yar oo waxyaabaha hoos ku qoran aad ku garan doontid :-

1. Somalida oo dhan oo sas ka qaaday xukunkii adkaa ee Siyaad Bare.
2. Somaliland oo goosashadeedu ku saleeysa in loo diidanaa in ay isxukumaan ayaa habka federaalka ah si sahlan Somalilweyn loogu oggoleeysiin karaa.
3. Puntland oo iyaduna diidan in Somaliya la kala gooyo ayaa taageersan habkaan cusub.
4. Anagoo ogsoon in S/land iyo Pl iskudarka ballacoodu uu ka badan yahay 50% dhulka Somaliya ayaa hadana waxaa jirta in habkaan ay rabaan dadyowga deggen Shabeelle, Benaadir,Hiiraan, Gedo iyo Jubooyinkuba.

Sidaas oo ay tahayna, waxaa jira kuwo cadaw ku ah federaalisamka una arka in dantoodu ayan ku jirin maxaa yeelay waxay ka cabsi qabaan in awoodda u suurta galisay in ay Carte madaxweynenimo ku helaan, dhulka ayan laheyn sii heystaan ay meesha ka bixi doonto iyadoo aakhirkii Somalida cad uga heli doonaan oo keli tirada ay yihiin iyo deegaanka
kooban ay leeyihiin oo ah qaybo ka mid ah Mudug iyo galgaduud. Shaqsiyaadkaas oo iska soo horjeeday waxay u midoobaan in ay ka soo horjeestaan oo waxay doonaan yiraahdeen sida Itoobiya ayaa wadata, Somaliya ayaa lagu kala qaybinayaa, Sool iyo Sanaag S/Land baa leh iyo waxyaabo badan oo la mid ah laakin mawjadda socota ma aha mid iyaga iyo qeerkoodna horistaagi karaan sida hoos ku qoran:-

1. Somalidu waxay arkeen in C/qasim uusan ballan laheyn markuu diiday in uu beeshiisa ka saaro dhulka xoogga ay ku heystaan oo waliba sida uu sheegay Cali Khaliif uu xoolihii magaca qaranka lagu heleyna uu ka dhigay wax uu jeebka gashto, kuwo uu beshiisa siiyo iyo kuwo daganaan darro kaga abuuray meelo badan oo ay P/L ay ku jirto .Intaasna waxaaba wehelisa iyadoo dadku ayan illaabi doonin in C/qasim uu u soo jeediyey Itoobiya in dhulka Somalida ee Itoobiya uu u saxiixo laakiin nasiib wanaag ay Itoobiya ay diiday!

2. Maanta kuwa wadaniyiinta iska dhigahayana waa Wasiirkii Arrimaha Gudaha ee Siyaad oo ay weheliyaan daneystayaashii C/qasim la socda Carte sida Prof. A.I.Samatar iyo qabqablayaalka wadanka furfurtay oo walina guryo booli ah deggan sida Caato iyo Qanyare.

Dhamaadkiina, waxaan u rajeeynayaa dawladda Kenya ka soo bixi doonto in ay guuleysto iyadoo ay muuqato in shacabku uu diyaar u yahay sidii ay u soo dhoween lahaayeen si ay uga baxaan kuwa isu baheystay in wadanka dawlad u dhalan.........

A.O.Dirie

ALLOW UR UBIXI

Waxaa in muddo ah Soomaalidu Daalaadhacaysay Fagaaraha nolosha Aduunyada iyadoo kamidaysan Midab Af iyo Diinba oo waliba Mad-hab qurana ku abtirsata haddana hadaad dib ujaleecdo Taariikh nololeedka Umaddaan waxaad arkaysa in aysan marna kabixin oodan iyo karin ciriiryoon.

Waxaase yaab badan maxaa sababay murugada iyo kufaakaca umaddaan haleelay waxaa layiri ninba ceesaantii ceel keenye waxay inaga ila noqotay hadaan in mudda ah qaadaa dhigay oo aashay aan gorfeeyay in ay sababtu tahay Caddaaladda oo aan bulshadaanu waana indhaha saarin.

Hadaad jaleecdo waayihii tagay ee Bulshada Soomaaliyeed waxaad markiiba indhaha ku dhufanaysaa ama garaadkaagu soo tuurayaa Umada ku faanta Dilka Dhaca iyo hagardaamaynta dhexdooda ah waayo waxaa markii lagaaga sheekeeyo Jiilalkii hore lagu amaanayaa ama Jifa walbaa ku faantaa Raggii nin karmeedka miiran ahaa ee ay kasoo askuntay oo kuligood Dil Dhac iyo Dhibaatayn dadkale oo ay Jaal ahaayeen waagaas waxaadse yaab anfariiraysaa marka haddana lagu dhoho ninkii nin karmeedka ahaa awliyo ayuu ahaa oo waaba duuli jiray.

Waxaa taa Xigay Isticmaarkii Ummadda kadilay damiirka iyo dadnimadaba asagoo taa ku garab waday Dil Dhac iyo Jaaifayn xoog badan taasoo markiiba ay soo bexeen dad la halmaala Gumaystahaas oo iyagu ku agnool kuna Dulmiya Bulshada inteeda kale taasoo markiiba laga dheegtay in marba ninkii figta saarani uu suu doono yeelo.

Haddii maalmuhu is cirbiyeen oo rag ka gilgishay Isticmaarkii oo ay tuseen inay Gobanimo aqoolkeed hiddo ulahaayeen oo uu ka huleelay gumaystihii Dalkeena ayaa waxaa dhacday in Dawladihii Soomaalida ee kala danbeeyay ay midiba miday badeshay kadarnaatay Dulmiga iyo eexdaba.

Waataan horay ugu bilaabay in eexdu hidde utahay Bulshadeena Caddaaladna aanay waligood is arag waxaa dawladihii noocaas ahaa dhaxlay Jabhado aan turayn oo qabyaaladda si aad uga xirfadaysan sidii hore u adeegsada yaqaana meesha ay kadagayaan fagaarha jarta ee ay ciyaarayaan Hogaamiyayaasha kooxahaan iyagu dhaxlay dawladdii dhacday.

Haddii haraad lagu raagay dariiq dheer oo caga gubyo iyo goxondhaba leh lasoo maray oo reerka abaari ku raagtay ayaa waxaa loo hayaamay dhulbadan oo roob lagu filayay oo laakiin dhul qaniin leh ku noqday dagsiimadii hayaantay ayaa hadda hayaan kii u danbeeyay loo aaday Xaggaa iyo Koonfur.

Waxaanse aad uga naxsanahay ragga laga sugayo inay xoolaha waraabshaan oo reeka oodaan oo aan laga yaabin inay noqdaan marna ceelalyo heshiis ah ilaa haddaan ceelalyo heshiin xoolo ma cabaane hadayse heshiiyaan amaba lakhasbo maxaa kasoo baxaya waa Caddaalad daradii shalay lagu hoogay ileen maba aha rag maaalina caddaalad dhigtay inay ku dhaqmaanba daayoo.

Waxaa indheer garadka muslimiintu sheegeen (Al kufru yaduumu macal cadli wal islaamu yazuulu macal jawri) oo macneheedu yahay haddii gaalnimo ay caddaalad lafalgasho ay dhalayso in Dawladdaasi raagto halka haddii islaamnimo caddaalad darro lafalgasho ay kadhalanayso in dawladaasi inay waarto daaye aanay raagi karin mudo yar.

Haddaba haddaan Caddaaladda la dugsan oo aan rageed lahelin Illaahna aan loo noqon waxaa dhacaysa inaynu Gabaahirig kadaran tii hore uguureno oo markaaa faraha looga gubto haddaba Soomaaliyeey bal dib uxisaabtaama oo dib u eega taariikh nololeedkiinii hore iyo kii dhawaaba oo markaa isdaba qabta si aad rays iyo barwaaqo udagtaan.

Haddaba waxaan kusoo koobayaa alloow ur ubixi oo nasamata bixi. Aaamiin.

Gacal Toodhe
daadihiye@hotmail.com