Prof. Lewis, SNM baa u aragta!
Prof. Lumis, USC baa qabta!
Marka
u horraysa waxaan ka taggey inaan xuso magacyada sida Reer
Waqooyi iyo Reer Koonfur maxaa yeelay waxaa magacyadaas
soo hoosgalaya qaybaha bulshada oo dhan mana ahan dad kulligood
loo tiirrinkaro magac Jabhad ama mid “Professor” toona.
Aqoonta aan Soomaali uleeyahay darteed ayaan waxaan
canaantaydii ku ekeeyey Gobolka Mudug oo aan ku dhashay
iyo guud ahaan Waqooyi Bari Soomaaliya, wuu dhihi karaa“Puntland”
ninkii ubbuka. Saas waxaan uyeeli jiray waa waxa hada kala
haysta taageerayaasha Lewis iyo kuwa tafta ku dheggen. Bal
Professor-ka iyo labad kooxood aan mid walba hal iraahdo.
Professor-ka waxaan leeyahay “nin durbaan tuntay ilaaq
dalbay.” Qofkii aan ku qancin fikradiisa ma jirto cid uddiidi
karta inay wax ka dhahaan siday la tahay. Inkasta oo aanan
joogin meeshii uu casharka ka bixiyey laakiin ma jiro qof
oran kara Koonfuri xadaarad ma leh sida Xamar, Baraawe iyo
Marka. Hadii uu ka waday qabiiladii USC sameeyey waxay ila
tahay iyagaa isdifaacaya. Laakiin hal su’aal ah oo aan kusoo
bandhigay maqaalkii ahaa yaa “Somaliland” sameeyey
baan rabaa inaan mar kale waydiiyo Professor-ka. Waxaad
noo sheegta waxa uu Ingiriisku Laascaano iyo Garoowe ukala
gooyey oo labo wadan uga dhigay, Gaalkacyo, Dhuusomareebo,
Baraawe iyo Markana isku wadan?!
Waxaan leeyahay SNM khaasatan qolyahan magaca “Somaliland”
ku faraxsan, shalay magacaas qaabka daran ee Ingiriis sameeyey
baad qaadateen, xuduudihii qaabka darnaa oo uu sameeyeyna
waad aqbasheen. Waxay ahayd inaad magac idinka idiin cuntama
qaadataan kolay hadaydaan Ingiriis jacayl ka waantoobayn.
Midda labaad ma waxaad ka dhigteen Prof. Lewis Xadaamadii¹ Carabta ahayd ee ay dhaheen: “Haday Xadaami
tiraahdo rumaysta, waxaa xaqiiqa ah hadalku waa waxay tiri
Xadaami.”
Waxaa iigu yaabbadnayd mid Professor-kana ammaanay,
Sayidkiina caayey! Wuxuu Sayidka ku eedeeyey inuu qabiilada
kale uu caayi jiray. Waa kee qabiilka Soomaaliyeed oo uusan
Sayidku caayin. Qofkaas Prof. Lewis difaacaya waxaa fiicnaan
lahayd haduusan taariikhda Sayidka aqoon inuusan ka hadleen.
Ma filayo cayduu ku yiri Ogaadeenkii uu ka dhashay markay
dhaheen noo soo guur oo Nugaal iyo Taleex ka imoow inuu
cid kale ku yiri. Waa tii ay ku jirtay beyd-kii ahaa “waayeel
ma yeeshoow caqliga wiil yar kaga liite”.
Haduusan oran Sayidku gabaygii uu yiri markuu Berbera
kasoo degay mid aan ahayn wuu ugu filnaan lahaa in la xuso:
“Waxaan ahay nin Islaamoo, ummaddii Nabigii iyo Ashahaado
qiraayee
ma aqaan Ingiriis iyo halka eega la joogee, umaddaa
ku dhexnool buu amarkeedu socdaaye bal su’aal isagoo markuu
eega imaaday yuu canshuurta udhiibay mise waa iska iloobay.”
Waxaan aaminsanahay dadkii uu ka dilay goboladaas aan
u dhashay inay ka badanyihiin wax badana kuwa dadkaas ku
abtirsada Somaliland maxaa yeelay idinku Ingiriis baaba
idin la jiray (eeg Ilig Deldelo, Colkii Sayidku diray, Gonda
Gooye IWM). Ilaahay haka cafiyo wuxuu sameey isaga iyo anagaba.
Hadaad gabayga fiiriso wuxuu xambaarsanyahay Towxiid,
Nabi raacid, gaalo nacayb iyo dulmi ka dhiidhi. Hadaad ogaan
lahayd qiimaha uu Towxiidku leeyahay iyo sida Ilaahay u
leeyahay inuu dambiyada kale oo dhan uu dhaafo qofkuu doono
oo aan samayn.
Arinta USC uu ka sheegay haduu ku run
sheegay kama dhigayso qof wanaagsan. Cadowgaagu mar mar
waa kuu run sheegi karaa, wedeyna/saaxiibna kuma noqdo!
Fiiri xadiiskii ahaa “Sadaqaka wahuwa kaduubun” markii Nabigu
kulahaa Saxaabiga Sheydaanku waa kuu run sheegay laakiin
waa beenaale. Run seegidaasi Sheydaanka waxba ima tarin
Nabigu ma oran “kaadib” wuxuu isticmaalay kalmada taas kasii
xeel dheer xaga beenta.
Inkastoona goobta joogin in USC ay samaysay waxaan horay
loo arag, wadankiina ay ka dhigeen waxay burburiyeen iyo
waxay dhaceen iyo waxay dibad ka iibiyeen waan wada ognahay.
Ma Professor-ka baa ugu horeeyey cid tiri?! Mise waa Ingiriis?.
Haduu Professor-ku run sheego waxba kama bedelayso noogamana
sokeeyo ninka Professor-ka ah ee Maraykan ah ama Jarmal
ama Shiine ama Ruush. Haday jirto wax kasoo dhowaynaya idinkaa
noo sheegaya. Mise gumaysigii ingiriisku na gumaystay baa
siinaya xuquuq soo dhowayn ah?!
Tan USC ku socota iyadu ma ahan wax ubaahan in la sheego
maxaa yeelay inteena badan waan ognahay. Waxay sameeyeen
waxaan looga horayn taariikhda Soomaaliyeed. Kufsi, daris
xumayn, daroogo beerid, hanti dhicid iyo dhul mooroduugid.
Saacadan haatan ahna falkaasi waa socdaa.
Xumaantii ay USC samaysay Xabashidu sokeeye kuma noqon
karto, nin Ingiriis ahina abaal uguma haynkarno.
Isku soo duub dadka Reer Waqooyiga ahi kuligood ma daneeyaan
siyaasada Ingiriiska mana ay wada aha dad qoomiyad qabiil
ku salaysan wada aaminsan. Sidoo kale reer Koonfur oo dhan
mooryaan mawada aha.
Waan jeclaan lahaa dadka Professor Lewis difaacaya inay
diinteena sidoo kale noo difaacaan.
1- Xadaami waxay ahayd haweenay Carab ah oo la oran
jiray waxay wax ka arki jirtay meel loo socodo dhowr beri.
Maalin baa qabiilkeedii waxaa kusoo duulay qabiil kale.
Qabiilkaasi waxay yaqaaneen haweenaydaas markaasay waxay
iyaga iyo fardahoodii isku dadeen geedo sida hada ciidamadu
sameeyaan. Haweenaydii way aragtay colkaas laakiin waxay
arkay belaayada geedaha jiidaya markaasay tiri ama dhirtii
baa socota ama waxbaa jira laakiin qoomkeedii akhbaartii
waa kala saari waayeen. Markii dambe baa colkii ku waabariistay
oo uu fitig faatig ka dhigay. Markaasaa qaraar la gaaray
in wax kasta oo ay haweenaydaasi tiraahdo la meel mariyo
waxay sheegtana waa la qaadanayaa.
cabdulwaaxid Khaliif
cabdulwaxid@hotmail.com
Qoraalo
kale oo qoraalkan la xiriira halkaan ka aqri....
